ျမန္မာ့ပညာေရး သံုးသပ္ခ်က္
(ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး)

ညီညီ(သံလြင္)

ျမန္မာ့ပညာေရး တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေစရန္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ UNESCO၊ UNDP (ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအစီအစဥ္) စသည့္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပူးေပါင္း၍ ျမန္မာ့ပညာေရးက႑ ေလ့လာေရး အစီအစဥ္ကို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ တြင္ ေလ့လာမႈ အဆင့္ (၁) ၿပီးဆံုးခဲ့ၿပီး ၁၉၉၃ တြင္ ေလ့လာမႈ အဆင့္ (၂) ၿပီးဆံုးခဲ့ကာ “ျမန္မာ့ ပညာေရးက႑ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အဆိုျပဳခ်က္မ်ား” (Proposals for Education Sector Development) ပထမတြဲႏွင့္ ဒုတိယတြဲတို႔ကို ထုတ္ေ၀ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို ေလ့လာမႈအစီအစဥ္မွ ပညာေရးက႑အတြက္ ျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္သည့္ အဓိက အခ်က္အလက္ ၈ ခ်က္ကို သံုးသပ္ေတြ႕႐ွိခဲ့ရၿပီး ၎တို႔၏ အေရးပါမႈ အလိုက္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရသည္။

- မူလတန္းပညာေရးက႑ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္

- ေျပာင္းလဲလာေသာ ေခတ္ႏွင့္ ဆီေလ်ာ္သည့္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမ်ား ျပင္ဆင္ျပဌာန္းရန္

- ထိေရာက္မွ်တမႈ႐ွိသည့္ ေ႐ြးခ်ယ္မႈစနစ္ ဖန္တီးရန္

- စဥ္ဆက္မျပတ္ အကဲခတ္သင္ၾကားျခင္းကို ဦးစားေပးရန္

- ပညာသင္ၾကားၿပီး၍ လုပ္ငန္းခြင္သို႔ ၀င္သည့္အခါ သင္ၾကားခဲ့မႈက အေထာက္အကူ ျပဳႏိုင္ရန္

- သင္ၾကားပံု သင္ၾကားနည္းႏွင့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၏ အရည္အေသြး ပိုမို ေကာင္းမြန္မႈ႐ွိရန္

- ထိေရာက္သည့္ သင္ၾကားမႈအေထာက္အကူ ပစၥည္းႏွင့္ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား လံုေလာက္မႈ ႐ွိေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ရန္

- ပညာေရးက႑၏ လက္႐ွိ စီမံခန္႔ခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရန္

ထုိသို႔ ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္သည့္ အဓိက အခ်က္အလက္ မ်ားကို ပညာေရးက႑ ေလ့လာေရး အစီအစဥ္၏ ႀကိဳးပမ္းမႈျဖင့္ သံုးသပ္ တင္ျပခဲ့ေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ အရာမထင္ ျဖစ္ေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ သင္ၾကားနည္း စနစ္အသစ္မ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသံုးျပဌာန္းခ်က္ အသစ္မ်ားကို မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဆရာ၊ဆရာမမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားတို႔မွာ အလြတ္က်က္မွတ္ ေျဖဆိုသည့္ နည္းလမ္းကိုသာ ႏွစ္သက္ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။ လက္႐ွိ စာေမးပြဲ စစ္ေဆးျခင္း စနစ္မွာ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ႏိုင္စြမ္း၊ တီထြင္စဥ္းစားႏိုင္စြမ္းထက္ အခ်က္အလက္မ်ားကို အလြတ္ မရ အရ မွတ္သားျခင္းကိုသာ အားေပးလ်က္ ႐ွိသည္။ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းတို႔တြင္ ၁၁ ႏွစ္ၾကာမွ် ပညာသင္ၾကား ၿပီးခဲ့သည့္ေနာက္ တကၠသိုလ္၀င္စာေမးပြဲကို အစိုးရစစ္ စာေမးပြဲအျဖစ္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာႏွင့္ စစ္ေဆးေလ့ ႐ွိသည္။ တာ၀န္႐ွိသူမ်ား၏ လာဘ္ယူမႈမ်ား၊ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရာ တိုးတက္မႈ ႐ွိခဲ့ေသာ္လည္း အလြတ္ က်က္မွတ္ ေျဖဆိုျခင္းမွာ အနည္းႏွင့္အမ်ား ႐ွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။ စာေမးပြဲ မေျဖဆိုမီ ေမးခြန္းလႊာမ်ားကို မသမာသည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ အစံုလိုက္ ၀ယ္ယူႏိုင္ေနသည့္ အခ်က္မွာ ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္၏ ခိုင္မာမႈအတြက္ အႏၲရာယ္တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။

သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမ်ား ျပင္ဆင္ေရးဆြဲျခင္း သည္လည္း အလ်င္အျမန္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ လိုအပ္ ေနသည့္ အျခင္းအရာ တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ လက္႐ွိ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမွာ မွတ္သားစရာ အခ်က္အလက္မ်ား အေပၚတြင္သာ အေျခတည္သည့္ ဗဟုသုတမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည့္အတြက္ အလြတ္ က်က္မွတ္ေျဖဆိုျခင္း အတြက္ အားေပးရာေရာက္ေနသည္။ စာသင္ခန္း အတြင္း သင္ၾကားမႈမွာလည္း ေ၀ဖန္သံုးသပ္ႏိုင္စြမ္းႏွင့္ တီထြင္ ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းကို အားမေပးသည့္အျပင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆြးေႏြး ပါ၀င္ႏိုင္မႈႏွင့္ မိမိ၏ ထင္ျမင္ရာကို ေဖာ္ျပႏိုင္မႈတို႔ကို ခြင့္မျပဳေခ်။

ပညာေရးက႑ ေလ့လာေရး အစီအစဥ္မွ ေလ့လာေတြ႕႐ွိခဲ့သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားအား လက္႐ွိ ျမန္မာ့ပညာေရးတြင္ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲ ျဖစ္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ကူညီပံ့ပိုးမႈ အမ်ားအျပားရမွသာလွ်င္ ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးအတြက္ ဦးတည္ႏိုင္မည့္ ပညာေရးက႑ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

အလားအလာမ်ားႏွင့္ ေ႐ြးခ်ယ္စရာမ်ား

ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္ နိမ့္က်ပံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယခင္ကလည္း ေျပာဆိုခဲ့ၾက ေရးသားခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္လည္း ပညာေရးက႑ အဆင့္ဆင့္တြင္ ျပႆနာမ်ားစြာ ႐ွိေနသည္။ မူလတန္းႀကိဳ (မူႀကိဳ) အဆင့္တြင္ပင္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈမႈမ်ား ႐ွိေနသည္။ မူႀကိဳအဆင့္ သင္ၾကားေပးႏိုင္သည့္ ဆရာ ဆရာမမ်ားကို ေမြးထုတ္ေလ့က်င့္ေပးႏိုင္သည့္ သင္တန္းမ်ားမွာ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ႐ွိေနသည္။ သံုး ေလးႏွစ္အ႐ြယ္ ကေလးငယ္မ်ားကို မူလတန္းသင္ခန္းစာမ်ားအား အလြတ္ မရ ရေအာင္ က်က္မွတ္ေစသည့္ အေၾကာင္းရင္းမွာ ထိုဆရာ ဆရာမမ်ားသည္ ေသခ်ာစြာ စနစ္တက် ေလ့က်င့္သင္ၾကားထားသူမ်ား မဟုတ္ၾကသျဖင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ေပ်ာ္႐ႊင္စြာ ကစားရင္း ပညာသင္ရမည့္အ႐ြယ္တြင္ အတန္းစာမ်ားကို အလြတ္ မရ ရေအာင္ စတင္ က်က္မွတ္ ၾကရေတာ့သည္။ မူႀကိဳေက်ာင္း အမ်ားစုမွာ ကေလးမ်ား အဆမတန္ မ်ားျပားေနၿပီး ေကာင္းမြန္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း မ႐ွိေပ။ လက္ခံႏိုင္ေလာက္သည့္ အဆင့္အတန္းမီ မူႀကိဳ ပညာေရး ျဖစ္လာေစရင္ မ်ားစြာ ေဆာင္႐ြက္ရေပဦးမည္။

လက္႐ွိ ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္သည္္ (သူငယ္တန္း အပါအ၀င္) မူလတန္းတြင္ ၅ ႏွစ္၊ အလယ္တန္းတြင္ ၄ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္တန္းတြင္ ၂ ႏွစ္ စသျဖင့္ တကၠသိုလ္အဆင့္ျမင့္ ပညာေရး မတိုင္မီ စုစုေပါင္း ၁၁ ႏွစ္ သင္ၾကားရသည္။ သူငယ္တန္းမွာ မူလတန္းပညာေရး၏ ပထမဆံုး ေလွကားထစ္အျဖစ္ အလိုလို သတ္မွတ္ထားၿပီး ျဖစ္ေနသည္။ ျမန္မာကေလးငယ္ တစ္ဦးသည္ ၅ ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ မူလတန္းပညာကို စတင္သင္ၾကားၿပီး အသက္ ၁၆ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ အထက္တန္း ေအာင္ျမင္သည္။ အမွန္မွာ သူငယ္တန္းသည္ မူႀကိဳသာ ျဖစ္သင့္ၿပီး ပထမတန္းမွသည္ အထက္တန္း ေအာင္ျမင္သည္အထိ ပညာသင္ႏွစ္ ၁၂ ႏွစ္ ႐ွိသင့္သည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စစ္တမ္းမ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၆၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်းလက္ေဒသတြင္ ေနထိုင္ၿပီး ၆၄.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ လုပ္ကိုင္လ်က္ ႐ွိသည္။ ေက်ာင္းသင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမ်ား၊ ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္ကာလမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသင္ခန္းစာခ်ိန္မ်ားကို ေက်းလက္ေဒသေန ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ တင္းၾကပ္မႈ မ႐ွိေစဘဲ ေနရပ္ေဒသအလိုက္ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဆင္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္သည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ မူလတန္းပညာေရး မၿပီးဆံုးမီ ေက်ာင္းမ်ားမွ ကေလးမ်ား အလံုးအရင္း ႏႈတ္ထြက္သြားျခင္းကို တားဆီးႏိုင္ေပမည္။ ေက်းလက္ေနမိသားစုမ်ား၏ လူေနမႈဘ၀ အေျခအေနကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားၿပီး ေက်းလက္မွ ေက်ာင္းမ်ားကို ၿမိဳ႕ျပမွ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ သင္ၾကားသည့္ ပံုစံအတိုင္း သင္ၾကားမည္ဆိုပါက နဂိုကတည္းက အားနည္းေနၿပီး ျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္သည္ ပိုမို ဆိုး႐ြားလာဖြယ္ ႐ွိသည္။ ထိုသို႔ဆိုပါလွ်င္ လူအမ်ားစုအတြက္ ပညာေရး မဟုတ္ေတာ့ဘဲ လူအနည္းစုအတြက္ ပညာေရးသာ ျဖစ္လာေပမည္။ အေျခခံပညာေရး ဦးစီးဌာနမွ ဖန္တီးထားၿပီး ျဖစ္ေသာ ပညာေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈ သတင္းနည္းပညာစနစ္ ( Education Management Information System [EMIS]) သည္ ေက်းလက္ေဒသေနသူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအတိုင္း ေဆာင္႐ြက္သင့္သည္။ ၿမိဳ႕ျပသင္ၾကားမႈ စနစ္ ပံုစံသည္ ေက်းလက္အတြက္ သင့္ေလ်ာ္ျခင္း မ႐ွိသည့္အတြက္ ေက်းလက္ေဒသအတြက္ အမွန္တကယ္လိုအပ္သည့္ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အေဆာတလ်င္ ဦးစားေပး ေဆာင္႐ြက္ရန္ လိုအပ္ေနသည္။

လတ္တေလာ အေျခအေနတြင္ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ထက္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာႏွင့္ သတၱဳတြင္းထြက္ပစၥည္း ႐ွာေဖြေရးလုပ္ငန္းမ်ားက ႏိုင္ငံေတာ္၏ အာ႐ံုစိုက္မႈကို ပိုမို ရ႐ွိေနသည္။ သို႔ရာတြင္ စိတ္မေကာင္းဖြယ္ရာ အျဖစ္မွာ အဆိုပါ သယံဇာတမ်ားအား အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာ ထုတ္ယူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑မွ ထြက္ကုန္မ်ားမွာမူ အဆိုပါ သယံဇာတမ်ားကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ ကုန္ဆံုးသြားသည္ဟူ၍ မ႐ွိႏိုင္ေပ။ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ လုပ္ကိုင္လ်က္႐ွိသူမ်ား၏ သားသမီးမ်ား ပညာေရးအတြက္ ယခုထက္ ပို၍ လုပ္ေဆာင္ ေပးသင့္သည္။ လယ္သမားမ်ားအားလည္း စာေရးတတ္ ဖတ္တတ္ေအာင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးမွသာလွ်င္ ၎တို႔ အေနျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ တိုးခ်ဲ႕ေရး ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္ ပါ၀င္ႏိုင္ၾကေပမည္။

စာမတတ္သူ ပေပ်ာက္ေရး အစီအစဥ္မ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အသစ္အဆန္း မဟုတ္ေခ်။ ၁၉၆၀ ျပည့္ေႏွာင္းပိုင္း ကာလတြင္ စာမတတ္သူမ်ားအား အေရး၊ အဖတ္၊ အတြက္ (အ သံုးလံုး) ေၾကညက္ေအာင္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားသာမက အလႊာေပါင္းစံုမွ အျခား ပညာတတ္ပုဂၢဳိလ္မ်ား ပါ၀င္ၿပီး အမ်ဳိးသားစီမံကိန္း တစ္ရပ္အေနျဖင့္ သင္ၾကားေပးခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၇၁ ႏွင့္ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္တို႔တြင္ ထို အ သံုးလံုး အစီအစဥ္မ်ားအတြက္ UNESCO မွ ဆုခ်ီးျမႇင့္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ထို စာမတတ္သူ ပေပ်ာက္ေရး အစီအစဥ္မ်ားကို ဆန္းသစ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ကာ တဖန္ ျပန္လည္ ဖန္တီးႏိုင္ေပသည္။ ထို အစီအစဥ္မ်ားတြင္ တက္ေရာက္သည့္ စာမတတ္သူမ်ားအား အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ား ေပးႏိုင္သည္။ ဥပမာဆိုရလွ်င္ အဆိုပါ အစီအစဥ္တြင္ တက္ေရာက္ကာ စာတတ္ေျမာက္သြားသည့္ လယ္သမား တစ္ဦးအား ဆုခ်ီးျမႇင့္သင့္သည္။ ဆုဟု ဆိုရာတြင္ ေအာင္လက္မွတ္သာမကဘဲ ထို လယ္သမား၏ သားသမီးမ်ား ပညာေရးအတြက္ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ား ေပးႏိုင္မည္ဆိုပါက မိဘမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔၏ စာေပတတ္ေျမာက္မႈအတြက္ ဂုဏ္ယူႏိုင္မည္သာမက ၎တို႔၏ သားသမီးမ်ား ပညာေရးအတြက္ တဘက္တလမ္းမွွ ကူညီႏိုင္သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေပမည္။ ထိုမွ တဆင့္ မူလတန္း ပညာေရး မၿပီးဆံုးဘဲ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား ေက်ာင္းမွ ႏႈတ္ထြက္သြားသည့္ ျပႆနာလည္း ေလ်ာ့ပါးသြားသည္အထိ တိုးတက္မႈ ရလာႏိုင္မည္။

ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအား ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးျခင္း၏ အေရးပါပံုအား အႀကိမ္ႀကိမ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးျခင္း တစ္ခုထဲက ပညာေရး ျပႆနာ၏ အေျဖတစ္ခု မဟုတ္ေပ။ ေက်ာင္းစာသင္ခန္း၏ ျပင္ပတြင္ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား က်ဴ႐ွင္ဖြင့္၍ ျပင္ပ၀င္ေငြ ႐ွာေနၾကျခင္း ပေပ်ာက္ေအာင္ ေလာက္ငွသည့္ လစာမ်ား၊ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ား ေပးအပ္ရန္ လိုသည္။ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအား ေလ့က်င့္ ေပးရန္ႏွင့္ ေလ့က်င့္ၿပီး ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအား ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္အတြက္ မ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံရန္ လိုအပ္သည္။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အေပၚ တခ်ိန္က ထား႐ွိခဲ့ဖူးသည့္ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈမ်ားသည္ လူတန္းစား မေ႐ြး ခံစားေနရသည့္ စီးပြားေရး ဖိအား အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ေလ်ာ့ပါးလာသည္မွာ အေလးထား ရမည့္ ကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၏ လစာႏွင့္ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ားအား ျပန္လည္ သံုးသပ္စဥ္းစား ေပးရန္ လိုအပ္သလို ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ကို ဆြဲေဆာင္မႈ ႐ွိေအာင္ ဖန္တီးႏိုင္မွသာလွ်င္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကို ယခုထက္ ပိုမို၍ ေမြးထုတ္ႏိုင္ေပမည္။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအား ၎တို႔ လိုအပ္ေနသည္မ်ားကို ကူညီႏိုင္မွသာလွ်င္ ရတနာ ငါးပါးတြင္ တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အေပၚ ေလးစားမႈမ်ား ျပန္လည္ ရ႐ွိေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေပမည္။

နိဂံုး

အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ ျမန္မာ့ပညာေရးသည္ ျမန္မာလူငယ္မ်ား၏ ပညာေရးႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရး တိုးတက္လာမွ သာလွ်င္ တိုးတက္ လာမည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ ၎တို႔၏ ပညာေရးအတြက္ ေသခ်ာစြာ စီမံသင့္သည္။ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား အတြက္ ပညာေရး အေျပာင္းအလဲ လုပ္ႏိုင္မွသာ ႏိုင္ငံေတာ္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာမည္ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ထက္စီးနင္းလုပ္တတ္သည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း စနစ္မွသည္ ပိုမို လြတ္လပ္ၿပီး နားလည္မႈ႐ွိသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသို႔ ကူးေျပာင္းႏိုင္ေပလိမ့္မည္။

ညီညီ(သံလြင္)

[Dictatorship, disorder and decline in Myanmar စာအုပ္ အခန္း (၇) မွ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးဟန္တင္ (ပညာေရးတကၠသိုလ္တြင္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ) ေရးသားေသာ ေဆာင္းပါးကို ထုတ္ႏုတ္၍ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုပါသည္။]