ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ရေနာင္းၿမိဳ႕မွာ ႏွစ္ႏွစ္ခြဲေက်ာ္ေက်ာ္ အလုပ္လုပ္ကိိုင္ခဲ့တဲ့ ပခုကၠဴၿမိဳ႕သား တဦးအေၾကာင္း က်ေနာ္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ရေနာင္းၿမိဳ႕က ေရခဲစက္၊ အေအးခန္းေတြမွာ နဖူးကေခြၽး ေျခမ က်တဲ့အထိ ပင္ပင္ပန္းပန္း လုပ္ကိုင္ေနရခ်ိန္မွာ သူနဲ႔ဘ၀တူ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြအေပၚ အလုပ္ရွင္ေတြက အႏိုင္က်င့္ ေခါင္းပံုျဖတ္တာေတြ၊ ပိုက္ဆံေပးမယ္ဆိုၿပီး မေပးခဲ့တာေတြ၊ အသက္အႏၱရာယ္ ရန္ရွာတာေတြကို ေန႔ တဓူ၀ နားနဲ႔မဆံ့ေအာင္ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ တခါသားမွာေတာ့ အလုပ္ရွင္တဦးရဲ႕ အႏိုင္က်င့္တဲ့လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ သူ ဟာ အလြန္တရာ စိတ္ထိခိုက္ေၾကကြဲခဲ့ရတယ္လို႔ ဒီလို ျပန္ေျပာင္းေျပာျပပါတယ္၊၊

(အသံ) လခထုတ္တဲ့ ရက္တရက္မွာေပါ့။ က်ေနာ္အလုပ္လုပ္တဲ့ ေရခဲစက္မွာပဲ၊ အဲဒီသူေဌးပိုင္တာက ငါးကုမၸဏီ ႀကီးလည္းပိုင္တယ္။ ဆိုေတာ့ ငါးေ႐ြးတာ ငါးခြဲတာ လူကေထာင္ေက်ာ္ရွိတယ္။ သူ႔ဆိုက္သူ႔ဆိုက္လိုက္နဲ႔ အလုပ္ လုပ္ရတာ။ ေရခဲခန္းမွာ ဘယ္ေလာက္ေပါ့၊ ငါးခြဲတဲ့ေနရာမွာ ဘယ္ေလာက္ေပါ့၊ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေရာ အမ်ဳိးသား ေရာ ေထာင္ေက်ာ္ရွိတယ္။ အဲဒီမွာ ညဆို သူကလခထုတ္ေပးတယ္။ လကုန္ရက္၊ လခထုတ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲ ဒီမွာ ပိုက္ဆံလိုလို႔ သူ႔ပိုက္ဆံရသင့္တာကိုလိုလို႔ အလုပ္သမားတေယာက္က သြားေျပာတဲ့အခါမွာ သူေဌးလို႔ သူ တို႔ေခၚတဲ့ ထိုင္းအမ်ဳိးသားကိုယ္တိုင္က ပါးကို႐ိုက္တယ္၊ မေျဖရွင္းေပးဘဲနဲ႔။ အဲဒါကိုျမင္တဲ့အခါမွာ ဘာသာစကား အခက္အခဲေၾကာင့္လားဆိုေတာ့လည္း အဲဒီနေဘးနားမွာ ရွိတဲ့သူေတြက ရွမ္းလိုေရာ ဗမာလိုေရာတတ္တယ္။ သူ ေဌးနားမွာ ရွိတဲ့သူေတြက၊ အကုန္ရွိေနပါရက္နဲ႔ လူတေယာက္ကို အဲသလိုမ်ဳိးေပါ့ ေထာင္ခ်ီတဲ့ လူေတြၾကားထဲမွာ ပဲ အမ်ဳိးသားတေယာက္ကို ပါးေတြနားေတြ ကန္လိုက္႐ိုက္လိုက္တာေတြ လုပ္တာေတြ ဒါေတြက ေၾကကြဲစရာ ေတြပါ။ အလုပ္သမားေတြက သူရသင့္ရထိုက္တာကို သူ႔မွာေငြလိုေနလို႔ သြားေျပာမိတာ၊ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ သြားေျပာတာ အဲလိုဆိုေတာ့ အဲဒါမ်ဳိးေတြပါ ႏိုင္တိုင္းက်င့္တာ၊ ဒါကေတာ့ သက္သက္မဲ့ လူမ်ဳိးခ်င္းကို ႏိုင္တိုင္း က်င့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ခံ စားလိုက္ရတယ္။ ေၾကေၾကကြဲကြဲကို၊ အဲေန႔ကဆို သူေပးတဲ့ပိုက္ဆံေတာင္ မလိုခ်င္ေတာ့ ဘူး၊

ဒီလိုအႏိုင္က်င့္တာေတြ အလုပ္တူလုပ္ၾကသူခ်င္းကို လုပ္ခလစာ ခြဲျခားေပးတာမ်ဳိးေတြ သူေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အဲဒီလို ႐ႈပ္ေထြးလွတဲ့ အေျခအေနေတြကေန လြတ္ေျမာက္ေအာင္ဆိုၿပီး ဘန္ေကာက္ကို တက္အလုပ္လုပ္ဖို႔ သူဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘန္ေကာက္ကို သူတက္ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၇ခုႏွစ္ အခ်ိန္တုန္းက ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ စီးပြားပ်က္ေနခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး ေနထိုင္ခြင့္လက္မွတ္ေတြ၊ အလုပ္သမားလက္မွတ္ေတြ လုပ္မေပးေသးတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္လို႔ ခိုးေၾကာင္ခိုး၀ွက္ သြားခဲ့ရပါတယ္၊၊ ပြဲစားကိုအားမကိုးဘဲ ရေနာင္းကေန ဘန္ေကာက္အထိ တ ေယာက္တည္း စြန္႔စြန္႔စားစား သြားေရာက္ခဲ့ပံုကို အခုလိုေျပာျပပါတယ္။

(အသံ) က်ေနာ့္စဥ္းစားခ်က္တခုရွိတာက ပြဲစားကိုအားကိုးရင္၊ ပြဲစားကလည္း ျမန္မာျပည္သားေတြပဲ မ်ားတယ္။ အဲေတာ့ ျမန္မာျပည္သားကိုေခၚသြားလို႔ရွိရင္ ပိုၿပီးေတာင္မွ ဖမ္းမိတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ သူ႔အမႈတြဲအျဖစ္နဲ႔ က်ေနာ္က လိုက္ပါရတဲ့ လူကုန္ကူးခံရတဲ့ လူတေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အခ်ဳပ္က်ရင္ အၾကာႀကီးျဖစ္မယ္၊ က်ေနာ့္တ ေယာက္တည္းမိတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ၂၄နာရီပဲ က်ေနာ့္ကို ေထာင္ခ်ခြင့္ရွိမယ္။ ဒါ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ခိုး၀င္မႈနဲ႔ ဒီ ေလာက္ပဲရွိမယ္၊ ဆိုေတာ့ အဲဒီဥစၥာကို နားလည္ထားတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တေယာက္တည္းပဲ သြားတယ္။ က်ေနာ္ကားနဲ႔ပဲ သူတို႔ဆီက တရား၀င္ဖြင့္ထားတဲ့ လိုင္းကားေပၚပဲ တက္စီးၿပီးလိုက္သြားတယ္။ အစစ္အေဆးရွိတဲ့ အခါက်ေတာ့ တစံုတေယာက္က ဒီလိုပဲ ရွမ္းတေယာက္ကို ေနမေကာင္းလို႔ကူညီရင္း အဲဒီလူက ျပန္ကူညီလိုက္ တယ္။ ဖမ္းတဲ့အခါက်ေတာ့။

ဘန္ေကာက္ေရာက္တဲ့အခါ သူဟာ သံေတြကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး နန္းဆြဲတဲ့ သံစက္႐ံုမွာ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ တိုက္ေဆာက္တဲ့အခါ အဂၤေတေလာင္းဖို႔၊ ခ်ဳိက္ခံဖို႔ေတြမွာသံုးတဲ့ ေကာ္ဆန္းသံေတြလုပ္ရတဲ့ စက္႐ံုလို႔ဆိုပါ တယ္။ ဘန္ေကာက္မွာရတဲ့ လုပ္ခလစာဟာ အၾကမ္းအားျဖင့္ နယ္စပ္ၿမိဳ႕ေတြထက္ ေကာင္းေပမယ့္ သူလုပ္ခဲ့ရ တဲ့ သံစက္႐ံုရဲ႕ အခင္းအက်င္းနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္အေနအထားဟာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္မႈမရွိပံုကို အခုလိုေျပာျပပါ တယ္။

(အသံ) အဲဒီစက္႐ံုေတြမွာေတာ့ သံစက္႐ံုေတြမွာဆိုလို႔ရွိရင္ က်န္းမာေရး႐ႈေထာင့္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လံုး၀ မေကာင္းဘူး။ သူတို႔ ဒီ စက္႐ံုအခင္းအက်င္းေတြက သူတို႔အက်ဳိးအျမတ္အတြက္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ဆီ က လုပ္အားကိုသာလွ်င္ အဓိကထားတာကို က်ေနာ္ေတြ႔ရတာေပါ့ေလ။ အဲဒီ Care လုပ္တာကေတာ့ က်န္းမာ ေရးအတြက္ ဘာလို႔မေကာင္းဘူးလဲဆိုရင္ သံမႈန္႔ေတြ၊ သံစေတြ ေန႔တဓူ၀ ၀င္ထြက္ေနတာ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ အဲ ဒီကိစၥ ေတြအတြက္ တခါမွစဥ္းစားၿပီး လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္ေပးတာမရွိဘူး။ ဥပမာ အနာစည္း၊ အုပ္ဖို႔ ပစၥည္းတို႔ ဘာတို႔ ထုတ္ေပးရမွာတို႔ အဲဒါမ်ဳိးေတာ့ မရွိဘူး။ ျဖစ္လာကာမွသာလွ်င္ သူတို႔ကုေပးတာတို႔ ဘာတို႔ေတာ့ ရွိတာ ေပါ့။

သူ ဘန္ေကာက္မွာ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္စဥ္တုန္းက အလုပ္သမားလက္မွတ္ေတြ လုပ္မေပးေသးတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္လို႔ သူ ဟာ လာအိုနဲ႔ ကေမၻာဒီးယားကေန လာလုပ္ၾကတဲ့ အလုပ္သမားေတြနည္းတူ ေစ်းခ်ဳိၿပီး လံုျခံဳမႈရွိမယ့္ေနရာေတြ ကို ငွားရမ္းေနထိုင္ခဲ့ရပါတယ္၊၊ ေစ်းခ်ဳိေပမယ့္လည္း က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္မႈမရွိတဲ့ ေနရာေတြျဖစ္တယ္လို႔ သူ ကေျပာပါတယ္၊၊

(အသံ) ဘန္ေကာက္ေရာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ခမာနယ္စပ္ဘက္ကလာတဲ့ လာအိုဘက္ကလာတဲ့ စသျဖင့္ ဒီလို Illegal က်ေနာ္တို႔လိုပဲ ျမန္မာျပည္ဘက္ကလာတဲ့ အလုပ္သမားေတြလိုပဲ ဘ၀တူအလုပ္သမားေတြ ေတြ႔ရ တယ္။ သူတို႔က်ေနာ္တို႔အကုန္လံုးက အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေနမႈထိုင္မႈဘ၀ေတြမွာ တပံုစံတည္းျဖစ္ေနတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ သားေတြနဲ႔ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ မတူတာေတာ့အမွန္ပဲ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္တဲ့ေနရာေတြမွာ တဖက္မွာက က်ေနာ္တို႔ကို အဲဒီတုန္းက work permit လုပ္မေပးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ဘာသာ က်ေနာ္တို႔ပဲ အိမ္ေတြအငွားရွာၿပီး ေနရတဲ့အခါက်ေတာ့ ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိျခမ္းျခမ္းနဲ႔ လံုျခံဳမႈရွိမယ့္ေနရာေတြကို ေ႐ြးခ်ယ္ၿပီးေနၾကတာ ေပါ့။ အျခား အဲလိုပဲ Illegal ေတြလည္း အျခားႏိုင္ငံသားေတြလည္း ဒီလိုပဲေနၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔အခ်င္းခ်င္း ေတာ့သိတယ္ ေနရာေတြကို။ အဲဒီအခါမွာ က်ေနာ္တို႔ၾကည့္ရတာေပါ့ေလ၊ ေရဆိုးေျမာင္းေတြရွိတဲ့ေနရာ ေစ်းခ်ဳိ တဲ့ေနရာေပါ့ေလ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံသားေတြ မေနတဲ့ေနရာမ်ဳိး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို စုၿပီးေတာ့ ငွားၾကေနၾကရတာေပါ့။ က်န္းမာေရးေတြ ဘာေတြလည္း သိပ္ဂ႐ုမစိုက္ႏိုင္ပါဘူး၊ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့။

သံစက္႐ံုမွာ လုပ္ကိုင္ေနစဥ္အတြင္းမွာပဲ အလုပ္ပါးတဲ့ရက္ေတြမွာ အပို၀င္ေငြရရွိဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံျခားပို႔မယ့္ ဆန္ အိတ္ေတြကို ပင္လယ္၀က သေဘၤာေတြေပၚ ထမ္းပို႔ရတဲ့ေနရာမွာ ၀င္လုပ္ခဲ့ေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလို၀င္ ေငြေကာင္းဖို႔အတြက္ မေနမနား လုပ္ကိုင္ရင္း အလုပ္သမားတခ်ဳိ႕ဟာ ပင္ပန္းမႈကို ခံႏိုင္ရည္ရွိဖို႔ မူးယစ္ေဆးေတြ စားသံုးေနတာ သူျမင္ေတြ႕ရပါတယ္၊၊ ဒီလိုမူးယစ္ေဆး၀ါးေတြ ကြမ္းယာဆိုင္မွာ ကြမ္းယာေရာင္းသလို ေရာင္းေန တာေတြ႕ေတာ့ သူထိတ္လန္႔တံုလႈပ္မိပါတယ္လို႔ အခုလို ေျပာျပပါတယ္၊၊

(အသံ) အဲဒီမွာ အေတြ႕အၾကံဳဘာရလဲဆိုေတာ့ အဲဒီမွာ တအားပင္ပန္းတယ္။ ပိုက္ဆံရေကာင္းတယ္။ တၿပိဳင္ နက္တည္းမွာပဲ အဲဒီမွာက မူးယစ္ေဆး၀ါးက ဒီလိုမ်ဳိး ဆြဲယူလိုက္လို႔ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာျပည္မွာ ပြဲေစ်းမွာ ကြမ္းယာ တို႔ဘာတို႔ကို ဗ်ပ္နဲ႔လိုက္ေရာင္းသလိုမ်ဳိးကို ေရာင္းတာေလ၊ ရာဘားတို႔ အဲဒီအေတြ႕အၾကံဳတခု ထူးထူးျခားျခား ေတြ႕ရတယ္။ ဒါက မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕၊ လန္႔ေတာင္လန္႔သြားတယ္။ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတာေနာ္၊ ရာဘားရွိတယ္။ ရာဘား မွ အျမင့္စားရွိတယ္၊ ၁၂၀တန္လား ၁၀၀တန္လား စသျဖင့္ အဲသလို ခြဲျခားထားတာရွိတယ္။ ၿပီးရင္ ဘိန္းစာ႐ြက္ ဆိုတာ နာမည္ႀကီးပဲ။ အဲဒီေကာင္ကို ပင္ပန္းတဲ့အလုပ္သမားေတြက အပင္ပန္းဒဏ္ ခံႏိုင္ေအာင္လို႔ဆိုၿပီးေတာ့ စားသံုးတာေလ၊ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႔ရတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သိတဲ့အတိုင္းပဲ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းခ်ၿပီး ေတာ့ကို သက္ဆင္လက္ထက္မွာပဲ မူးယစ္ေဆး၀ါးတိုက္ဖ်က္မယ္ ဘာမယ္ဆိုၿပီးျဖစ္ရတာ၊ ဒါ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ခဲ့ တာ က်ေနာ့္ကိုယ္ေတြ႕ပဲ။

ထိုင္းႏိုင္ငံေရာက္ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြရဲ႔ ပင္ပန္းဆိုး၀ါးလွတဲ့ ဘ၀တစိတ္တပိုင္းအေၾကာင္း ကိုယ္တိုင္ေတြ႕ ၾကံဳခဲ့ရတဲ့့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတဦးရဲ႕ ျပန္ေျပာင္းေျပာျပခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္၊၊ ကိုယ့္ေျမကိုယ္ေရမွာ ဘ၀ရပ္တည္လို႔ မရေတာ့တဲ့အတြက္ တိုင္းတပါးကိုထြက္ၿပီး အသက္ေမြးရတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ အေၾကာင္းကို ေနာက္တ ပတ္ေတြမွာလည္း ဆက္လက္နားဆင္ၾကပါခင္ဗ်ာ၊၊